Người thầy cả đời không lập gia đình nhận nuôi cậu học trò m//ất một chân bị b//ỏ rơ///i, 20 năm sau cậu khiến cả triệu người xúc động…
Ông Lâm dạy Văn ở một trường cấp hai vùng ven thành phố. Ông nổi tiếng nghiêm khắc, ít nói, chẳng bao giờ tham gia tiệc tùng cùng đồng nghiệp. Học trò chỉ biết ông ở trường, tan học về thì ông về thẳng căn phòng tập thể cũ kỹ, tối đèn sớm ngủ, sáng đạp xe đi dạy. Không ai hiểu vì sao một người đàn ông hiền lành, có học lại sống lủi thủi suốt mấy chục năm mà chẳng chịu lập gia đình.
Mọi chuyện bắt đầu thay đổi vào mùa hè năm đó, khi ông Lâm tình cờ gặp Nam — cậu học trò lớp 7 của mình — ngồi co ro bên hiên trường trong mưa tầm tã. Cái chân trái cụt đến đầu gối, quấn băng cáu bẩn, bên cạnh chỉ có một túi vải đựng vài bộ quần áo cũ. Hỏi ra mới biết, sau tai nạn giao thông, cha mẹ Nam lần lượt bỏ đi. Nội ngoại chẳng ai nhận nuôi. Thằng bé lang thang hết bến xe đến mái hiên trường.
Lúc ấy, ông Lâm không do dự. Ông xin hiệu trưởng cho Nam ở tạm trong kho dụng cụ thể dục rồi âm thầm gom góp lương hưu của cha mẹ để sửa lại gian bếp cũ bên phòng tập thể, dựng cho Nam một chỗ ngủ đàng hoàng. Dần dần, cả trường biết chuyện. Người mỉm cười cảm phục, người bàn ra tán vào, cho rằng ông Lâm gàn dở, tự chuốc khổ vào thân. Nhưng ông chỉ cười.
Suốt mấy năm sau, sáng nào ông cũng dậy sớm nấu cháo cho Nam mang theo. Tan trường, ông lại chở Nam đi khám chân, tập vật lý trị liệu, rồi xin sách giáo khoa cũ cho Nam học bù những hôm phải nghỉ để điều trị. Có người ác miệng nói: “Người ta còn con cái mà lo, ông thì khổ vì ai!” Ông Lâm chỉ nhẹ nhàng đáp: “Thằng bé cần tôi. Thế thôi.”
Những năm Nam học cấp ba, ông Lâm vẫn đạp xe đưa đón Nam đến trường mới, dẫu trường xa hơn 5 cây số. Ông sợ Nam ngại ngần với bạn bè vì cái chân giả tập tễnh, nên xin thầy cô cho Nam ngồi bàn đầu, dễ quan sát mà cũng đỡ ánh mắt tò mò. Dù khó khăn, Nam luôn học giỏi, chẳng phụ công ông Lâm.
Hết 12 năm đèn sách, Nam thi đậu đại học. Ngày cậu xách ba lô ra Hà Nội nhập học, ông Lâm đứng lặng ngoài cổng bến xe, dặn dò mãi chỉ có mấy câu: “Con ăn uống đầy đủ, giữ sức khỏe, khó khăn thì viết thư về cho thầy. Thầy không có gì nhiều, chỉ có con là niềm tự hào.”
Suốt những năm Nam xa nhà, ông Lâm vẫn một mình, vẫn sáng dậy pha ấm trà, dạy vài lớp thêm để có tiền gửi ra Hà Nội cho Nam đóng học phí, mua sách vở. Thi thoảng có người mai mối, ông chỉ lắc đầu: “Tôi quen sống một mình rồi. Giờ chỉ mong thằng Nam học xong có công việc ổn định.”
Nam học giỏi thật. Bốn năm sau, cậu ra trường với tấm bằng đỏ, được một công ty thiết kế nhận vào làm ngay. Ngày cầm tháng lương đầu tiên, Nam gửi về cho ông Lâm cả xấp tiền còn thơm mùi giấy mới. Ông mở ra, mắt đã mờ mà vẫn cố đếm cho đủ rồi lặng lẽ cất vào phong bì, sáng hôm sau lại đem đi mua thêm thuốc bổ xương khớp, mấy ký gạo, chai dầu ăn, tự nhủ “Tiền này là của con, mình tiêu sao cho xứng.”
Ngày Nam đưa cô người yêu về ra mắt, ông Lâm run tay pha trà, bối rối như một ông bố già thực thụ. Cô gái nắm tay Nam rất tự nhiên, lễ phép cúi chào, nói: “Tụi con định cuối năm sẽ làm đám cưới, thầy đừng lo, anh Nam sẽ rước thầy về thành phố ở cùng tụi con.”
Ông Lâm cười mà khóe mắt ướt nhòe. Ông bảo mình quen rồi, cái phòng nhỏ này đủ ấm. Nhưng Nam vẫn khăng khăng: “Thầy đã vì con mà không có gia đình, bây giờ con có gia đình thì thầy phải là người đầu tiên con đón về.”
20 năm kể từ đêm mưa ấy, từ cậu bé co ro trong hiên trường thành chàng trai đi làm vững vàng, Nam đã thay đổi số phận chính mình nhờ bàn tay ấm áp của một người thầy chẳng máu mủ ruột rà. Ngày Nam tổ chức đám cưới, ông Lâm mặc bộ vest cũ mà Nam mua tặng, lặng lẽ ngồi ở hàng ghế đầu, nhìn con trai mình trao nhẫn cho vợ. Có người khách lạ khẽ hỏi: “Bố ruột cậu rể à?” Ông Lâm chỉ cười: “Không, tôi chỉ là thầy giáo cũ thôi.” Nhưng với Nam, ông là người cha thực sự, là chỗ tựa vững chãi nhất cuộc đời.
Sau đám cưới, Nam làm đúng lời hứa, đón ông Lâm về căn hộ nhỏ của hai vợ chồng. Sáng nào, ông cũng ra ban công tưới mấy chậu hoa Nam mua. Chiều, ông đón đứa cháu ngoại nhỏ xíu từ lớp mầm non về, tay run run mà lòng bình yên khôn tả. Có lần hàng xóm hỏi: “Sao cụ không lấy vợ cho có con, giờ lại nương nhờ người ta?” Ông Lâm chỉ cười: “Tôi không có con, nhưng trời thương cho tôi một đứa con hiếu nghĩa hơn mọi đứa con trên đời.”
Cuộc đời ông khép lại trên chiếc giường cạnh cửa sổ, khi ông đã ngoài tám mươi. Hôm ấy, Nam nắm chặt tay ông, thì thầm: “Thầy yên tâm, con vẫn sẽ sống tốt, sẽ dạy con của con trở thành người như thầy đã dạy con.” Ông Lâm mỉm cười, nhẹ như hơi thở cuối cùng.
Ngoài kia, sân trường cũ vẫn vang tiếng trống, tiếng cười đám học trò. Mưa phùn lất phất bay, như một vòng tay rất đỗi dịu dàng, chở che những đứa trẻ cần một bờ vai để tin vào điều tử tế trên đời.