Anh Tuấn là con trai duy nhất của bà Hồng – một người phụ nữ tần tảo, góa chồng từ khi còn rất trẻ, một mình nuôi con khôn lớn. Sau khi lập gia đình và có cuộc sống ổn định, anh đón mẹ về ở cùng để tiện chăm sóc. Tuy nhiên, chỉ sau 3 tháng, anh bắt đầu than phiền: mẹ già khó tính, hay càm ràm, lại hay quên… Vợ anh thì không ưa mẹ chồng, thường xuyên xung đột nhỏ nhặt khiến không khí gia đình nặng nề.
Cuối cùng, lấy lý do “môi trường chuyên nghiệp hơn”, anh đưa bà Hồng vào viện dưỡng lão, hứa hẹn sẽ thường xuyên đến thăm. Nhưng thực tế, kể từ ngày ấy, anh chỉ ghé qua được vài lần lấy lệ, còn lại viện chăm.
Ba tháng sau, bà Hồng qua đời. Trong di chúc, bà để lại cho anh toàn bộ tài sản: căn nhà cũ, một mảnh đất ở quê và một chiếc hộp gỗ được khóa kỹ. Trong thư, bà chỉ ghi vỏn vẹn: “Khi nào thật sự nhớ mẹ, con hãy mở chiếc hộp này.”
Anh Tuấn khi ấy chỉ nghĩ đó là tình cảm người già, không quá bận tâm. Nhưng đến ngày làm lễ 49 ngày, đứng trước di ảnh mẹ, nỗi ân hận dâng trào, anh mới mở chiếc hộp.
Bên trong là những bức thư tay đã ngả màu thời gian, những tấm hình cũ, và một tờ giấy chứng nhận khai sinh… của chính anh.
Nhưng điều khiến anh choáng váng là tên mẹ ruột anh trên giấy tờ lại không phải là bà Hồng.
Bức thư cuối cùng giải thích tất cả: Năm xưa, mẹ ruột anh – em gái ruột của bà Hồng – vì hoàn cảnh quá khó khăn nên gửi anh lại cho chị chăm một thời gian. Không ngờ mẹ ruột qua đời đột ngột vì tai nạn. Bà Hồng khi ấy quyết định giữ lại anh, âm thầm nuôi nấng, chăm bẵm, chịu tiếng thị phi và không một lần kể ra sự thật, vì sợ anh tổn thương.
“Mẹ biết, mẹ không sinh ra con, nhưng mẹ thương con còn hơn cả một đứa con do chính mình mang nặng đẻ đau. Chỉ mong, khi con biết được sự thật, đừng ghét mẹ.”
Anh Tuấn bật khóc như một đứa trẻ, quỵ ngã ngay trước di ảnh bà. Tài sản bây giờ chẳng còn ý nghĩa gì. Người phụ nữ cả đời hy sinh cho anh, không cần danh phận, không cần biết ơn… đã ra đi mãi mãi trong sự cô đơn lạnh lẽo nơi viện dưỡng lão.
Sau khi đọc xong bức thư, anh Tuấn không cầm nổi nước mắt. Anh lao ra nghĩa trang giữa đêm mưa, mang theo chiếc hộp gỗ và một bó hoa trắng. Quỳ gối trước mộ mẹ, anh òa khóc như một đứa trẻ.
Giọng anh run run trong màn mưa:
– Mẹ ơi… con xin lỗi… Mẹ không sinh con, nhưng mẹ nuôi con, yêu con, dạy dỗ con làm người. Còn con… lại để mẹ ra đi cô đơn như người dưng…
Anh úp mặt xuống nền đất lạnh. Bao nhiêu ký ức ùa về: bàn tay gầy guộc đút từng thìa cháo khi anh sốt mê man, đôi vai còng cõng anh đi học giữa trời mưa, tiếng thở dài thắt ruột sau cánh cửa khi anh lớn tiếng vì bực dọc…
Mọi thứ giờ đây chỉ còn là hoài niệm.
Anh nhẹ nhàng đặt chiếc hộp gỗ bên mộ, thì thầm:
– Mẹ giữ bí mật suốt 40 năm chỉ để con được sống yên ổn, vậy mà con lại không thể cho mẹ những năm cuối đời ấm êm…
– Con hứa… từ nay trở đi, con sẽ sống xứng đáng với tất cả yêu thương mẹ đã dành cho con.
Câu chuyện khép lại bằng hình ảnh người đàn ông trung niên, ướt sũng dưới mưa, tay nắm chặt một tấm hình cũ đã ố vàng – nơi một người phụ nữ già nua đang mỉm cười hiền hậu ôm đứa bé vào lòng.
Và phía sau bức ảnh, dòng chữ nguệch ngoạc:
“Dù không sinh con, mẹ vẫn nguyện thương con đến hết đời…”