Trong một thành phố sầm uất, có một cô gái tên Lan, 24 tuổi, sống trong căn nhà trọ nhỏ xíu ở ngoại ô. Gia đình cô nghèo khó, bố mẹ làm nông ở quê, còn Lan một mình lên thành phố tìm việc để phụ giúp gia đình. Dù hoàn cảnh khó khăn, Lan luôn lạc quan và chăm chỉ. Cô vừa tốt nghiệp đại học với tấm bằng loại giỏi, nhưng tìm việc ở thành phố không dễ.
Một ngày nọ, Lan nhận được thư mời phỏng vấn từ một công ty lớn, chuyên về công nghệ. Đây là cơ hội mơ ước của cô. Lan chuẩn bị kỹ lưỡng: ôn lại kiến thức, luyện trả lời phỏng vấn, và mượn một bộ váy công sở cũ nhưng sạch sẽ từ người bạn cùng phòng. Sáng hôm phỏng vấn, cô đứng trước gương, tự nhủ: “Mình phải làm được!”
Khi bước vào phòng phỏng vấn, Lan cảm nhận được không khí căng thẳng. Có ba người ngồi trước mặt cô: hai nhân viên nhân sự và một người đàn ông trung niên, chính là giám đốc công ty – ông Nam. Lan mỉm cười chào hỏi, nhưng cô nhận ra ánh mắt của một nhân viên nhân sự lướt qua bộ váy cũ kỹ và đôi giày sờn gót của cô. Người này nhíu mày, thì thầm với đồng nghiệp: “Nhìn cô ta kìa, ăn mặc thế này mà cũng dám đến đây?”
Cuộc phỏng vấn bắt đầu. Lan trả lời các câu hỏi về chuyên môn một cách tự tin, rõ ràng. Cô trình bày dự án cô từng làm ở trường, giải thích cách cô tối ưu hóa một phần mềm giúp tiết kiệm thời gian xử lý dữ liệu. Nhưng chưa đầy 10 phút, một nhân viên nhân sự ngắt lời:
“Cô Lan, cô có thấy mình phù hợp với công ty chúng tôi không? Ý tôi là, nhìn cách cô ăn mặc, có vẻ cô không quen với môi trường chuyên nghiệp như ở đây.”
Lan sững sờ, nhưng cô giữ bình tĩnh, đáp: “Thưa chị, tôi tin rằng giá trị của một nhân viên nằm ở năng lực và sự cống hiến, không chỉ ở vẻ bề ngoài. Tôi có thể học hỏi để phù hợp với văn hóa công ty, nhưng tôi đã chuẩn bị rất kỹ cho vị trí này.”
Người nhân viên cười khẩy: “Cô nói hay lắm, nhưng chúng tôi cần người đại diện cho hình ảnh công ty. Cảm ơn cô, nhưng tôi e rằng cô không phù hợp.”
Lan cảm thấy tim mình như thắt lại. Cô đứng dậy, cúi chào lịch sự, nhưng trước khi rời đi, cô quay lại và nói: “Tôi xin phép tặng các anh chị một thứ, coi như kỷ niệm cho buổi phỏng vấn này.” Cô lấy từ túi xách một chiếc USB nhỏ, đặt lên bàn và nói: “Đây là phần mềm tôi đã tự viết, giúp phân tích dữ liệu nhanh hơn 30% so với các công cụ hiện tại. Tôi hy vọng công ty có thể thử dùng nó. Cảm ơn vì đã cho tôi cơ hội đến đây.”
Nói xong, Lan rời khỏi phòng, đầu ngẩng cao dù mắt cô đã hoe đỏ. Cô không biết rằng hành động ấy đã khiến ông Nam – vị giám đốc vốn im lặng suốt buổi – sững sờ. Ông cầm chiếc USB, nhìn theo bóng dáng cô gái trẻ khuất dần.
Tối hôm đó, ông Nam mở chiếc USB và thử chạy phần mềm của Lan. Kết quả khiến ông ngạc nhiên: phần mềm không chỉ hoạt động mượt mà mà còn vượt trội so với hệ thống hiện tại của công ty. Ông gọi ngay cho trưởng phòng nhân sự, hỏi: “Cô gái hôm nay, tại sao bị loại?”
Người nhân viên ấp úng: “Dạ, cô ấy ăn mặc không phù hợp, nhìn… nghèo quá, thưa sếp.”
Ông Nam trầm giọng: “Cô có biết công ty chúng ta khởi đầu từ đâu không? Tôi từng đi phỏng vấn với đôi giày rách, nhưng người ta cho tôi cơ hội vì tôi có năng lực. Cô gái này đã viết ra thứ mà cả đội kỹ thuật của chúng ta mất hàng tháng chưa làm được. Gọi cô ấy quay lại ngay!”
Hôm sau, Lan nhận được cuộc gọi từ công ty, mời cô quay lại gặp giám đốc. Cô ngạc nhiên, nhưng vẫn đến với bộ váy cũ kỹ hôm trước. Khi bước vào phòng, ông Nam đứng dậy, bắt tay cô và nói: “Cô Lan, tôi xin lỗi vì sự thiếu công bằng hôm qua. Phần mềm của cô rất tuyệt vời. Tôi muốn mời cô gia nhập công ty, không chỉ với vai trò nhân viên mà là trưởng nhóm dự án mới. Cô có đồng ý không?”
Lan xúc động, nước mắt chực trào. Cô gật đầu, nói: “Cảm ơn ông đã cho tôi cơ hội. Tôi sẽ cố gắng hết sức.”
Từ đó, Lan trở thành một nhân viên xuất sắc của công ty. Cô không chỉ dẫn dắt dự án thành công mà còn truyền cảm hứng cho mọi người về sự kiên trì và lòng tự trọng. Còn ông Nam, ông thường kể lại câu chuyện về cô gái nghèo đã khiến ông “chết lặng” bằng tài năng và phẩm chất của mình, như một bài học về việc đừng bao giờ đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài.