Sáng hôm ấy, sân trường trung học Nguyễn Văn Trỗi đông nghịt người. Học sinh lớp 12 ai cũng hồi hộp bước vào ngày thi tốt nghiệp – một trong những cột mốc quan trọng nhất đời học trò. Trong dòng người ấy, một hình ảnh lặng lẽ nhưng khiến ai nấy đều sững lại: một nữ sinh với mái tóc dài buộc gọn, mặc đồng phục chỉnh tề nhưng… trên đầu lại đội một chiếc khăn trắng.
Chiếc khăn tang giữa biển người trẻ trung khiến nhiều người ngỡ ngàng. Có người thì thầm, có người ái ngại. Nhưng ánh mắt của cô gái ấy – Nguyễn Mai Anh, học sinh lớp 12A1 – lại không hề run rẩy. Cô bước chậm rãi, từng bước vững vàng tiến về phía phòng thi, ánh mắt đỏ hoe nhưng đầy kiên cường.
Mai Anh là học sinh giỏi suốt 12 năm liền, chăm ngoan, lễ phép và luôn là niềm tự hào của thầy cô. Nhưng ít ai biết rằng, gia đình em rất nghèo. Ba mẹ làm ruộng thuê, quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời để nuôi hai chị em ăn học. Dù khó khăn, ba mẹ Mai Anh chưa bao giờ than vãn, luôn dạy con giữ lòng tự trọng và cố gắng đến cùng.
Cách ngày thi tốt nghiệp đúng một tuần, tai hoạ ập đến. Ba của Mai Anh – người đàn ông gầy gò nhưng luôn nở nụ cười hiền lành – gặp tai nạn giao thông trên đường đi làm thuê. Ông mất ngay tại chỗ.
Tin dữ như sét đánh ngang tai. Mẹ Mai Anh ngã quỵ. Cả căn nhà nhỏ chìm trong tang tóc.
Nhiều người tưởng rằng Mai Anh sẽ gác lại kỳ thi. Mất mát quá lớn, ai có thể giữ vững tinh thần trong lúc như thế? Nhưng đêm hôm ấy, sau lễ viếng cuối cùng, em đã đến bên bàn học, mở lại sách vở, rồi ngồi lặng thinh bên bàn thờ ba.
“Ba ơi… con sẽ không bỏ cuộc đâu. Con sẽ đi thi, con sẽ làm được. Ba tin con, đúng không?” – em thì thầm trong nước mắt.
Sáng hôm sau, khi cả nhà còn chưa tỉnh ngủ vì đêm dài mệt mỏi, Mai Anh đã thay đồng phục, cài lại chiếc huy hiệu trường, rồi tự tay buộc lên đầu chiếc khăn trắng. Em bước ra, ôm mẹ vào lòng: “Con phải đi thi mẹ à. Con không thể để công ba nuôi con suốt 18 năm trở thành vô nghĩa…”
Mẹ em khóc òa, nhưng không cản. Bà chỉ đưa tay vuốt lại tóc con và nghẹn ngào: “Ba con nhất định sẽ phù hộ cho con.”
Khi Mai Anh bước vào trường, nhiều ánh mắt dõi theo. Không phải sự soi mói, mà là sự khâm phục. Các thầy cô đều lặng người khi thấy em đội khăn trắng, ánh mắt đượm buồn nhưng kiên định đến lạ thường.
Ngay trước cổng trường, thầy hiệu trưởng – người từng dạy em năm lớp 10 – tiến lại gần, đặt tay lên vai em:
– “Em có thể xin đặc cách nếu chưa sẵn sàng. Không ai trách em đâu.”
Mai Anh chỉ nhẹ nhàng lắc đầu:
– “Em muốn ba tự hào về em, thầy ạ.”
Suốt buổi thi, Mai Anh ngồi lặng lẽ. Tay run nhẹ, nhưng ánh mắt luôn hướng về phía trước. Khi những người giám thị đọc tên, ai cũng cố gắng kìm nén xúc động khi nhìn thấy em với chiếc khăn trắng.
Sau buổi thi đầu tiên, không ai hỏi em điều gì. Nhưng cả trường như trầm lại. Một vài bạn học cùng lớp rơi nước mắt khi biết tin. Những người trước đây từng thầm ganh tỵ với thành tích học tập của em, nay chỉ muốn được chạy đến ôm lấy em, chia sẻ một chút tình cảm, một chút an ủi.
Ngày thứ hai, trời đổ mưa. Mẹ Mai Anh đội chiếc nón rách, đứng nép dưới mái hiên chờ con gái hoàn thành bài thi. Bà nói với một người phụ huynh bên cạnh:
– “Tôi không có gì nhiều, chỉ mong con bé đậu để ba nó nơi chín suối được yên lòng…”
Kết thúc ba ngày thi, Mai Anh ngồi bệt xuống hàng ghế đá quen thuộc dưới tán phượng. Em ngước lên trời, để mặc những giọt nước mưa lẫn nước mắt chảy xuống má.
“Con đã làm hết sức rồi, ba à…”
Khi kết quả thi công bố, Mai Anh đỗ với điểm số cao. Không ai ngạc nhiên, nhưng tất cả đều xúc động. Trong buổi lễ tổng kết, nhà trường dành riêng một khoảnh khắc để vinh danh em – không chỉ vì thành tích học tập, mà vì nghị lực phi thường giữa lúc mất mát lớn nhất của đời người.
Thầy hiệu trưởng rưng rưng nói trước toàn trường:
– “Mai Anh không chỉ là một học sinh giỏi, em còn là tấm gương sáng về sự kiên cường, lòng hiếu thảo và nghị lực sống. Câu chuyện của em sẽ mãi là bài học quý giá cho tất cả chúng ta…”
Cả hội trường im phăng phắc, rồi sau đó là tiếng vỗ tay kéo dài như chưa từng có. Nhiều thầy cô, bạn bè không giấu nổi nước mắt.
Mai Anh bước lên sân khấu, chiếc khăn tang đã được tháo xuống từ hôm trước. Nhưng trong ánh mắt em, tình yêu thương dành cho ba vẫn còn đó – nguyên vẹn, sâu sắc và thiêng liêng.
